Hoe omgaan met examenstress en faalangst binnen het gezin?
Waar sommige studenten hun blok- en examenperiode vlotjes lijken te doorlopen, ervaren anderen eerder de chaos en spanningen die erbij opduiken. Een gezonde dosis examenstress helpt onder meer om je focus te behouden, geeft je energie en zet je aan tot actie.
Vele ouders leven mee met hun kinderen en herkennen zich wellicht in het creëren van eenvoudige rituelen en atmosferen tijdens de examenperiode om hun studenten bij te staan.
Er wordt meer aandacht geschonken aan gezonde tussendoortjes en maaltijden, mogelijks is het ook een periode waar lekkere extra’s op het menu verschijnen. Een kaars branden, als gezin je afstemmen op het ritme van het studentenleven, aanmoedigende sms-berichten, het zijn slechts enkele voorbeelden van wat ouders doen zodat hun kind zich gesteund en verbonden voelt tijdens deze periode waar het sociaal leven even op een lager pitje staat.
Maar wat als je kind kampt met examenstress en faalangst?
Wanneer examenstress de overhand neemt en ongezonde proporties aanneemt, kan dit een blokkerend effect hebben op het functioneren van de student. Op zo’n moment verliest men het overzicht, voelt men zich niet meer goed in zijn vel en lukt het niet meer om te presteren. Dit kan in extreme situaties zelfs uitmonden tot faalangst en lichamelijke klachten zoals: buikpijn, slapeloosheid, piekeren, uitstelgedrag of net teveel en dwangmatig bezig zijn met het studeren maar blijkt dit niet langer efficiënt te werken.
Ook de andere gezinsleden kunnen hier mee onder lijden. De goedbedoelde acties lijken dan al snel op te gaan in een mist vol drama, die naarmate de examenperiode vordert het energiepeil neerhaalt en bovendien het volledige gezin met een zwaarte overspoelt. Dit kan communicatief leiden tot een stilzwijgende afstand of in het andere extreme geval tot eindeloze discussies en heftige ruzies.
Veel gezinnen hebben het gevoel vast te lopen in zulke negatieve spiralen waardoor de zorgen en frustraties die examenstress en faalangst met zich meebrengen gezamenlijk gedragen worden zonder enig vooruitzicht om dit patroon te doorbreken.
Om letterlijk weer zuurstof te geven in zulke situaties en weer tot constructieve acties te komen, geef ik als volgt enkele tips om met examenstress en faalangst binnen het gezin om te gaan.
💡 Tip 1: Erkenning en respect voor de persoon en al wat is op dit moment
In eerste instantie zijn we geneigd om te kijken naar wat er fout loopt, hoe dit komt en wat eraan gedaan kan worden. Proberen een situatie snel op te lossen, kan op korte termijn enkele stappen opleveren maar heeft geen duurzaam effect.
Op het moment dat je student zich gedemotiveerd voelt of panikeert, is er in de eerste plaats behoefte aan erkenning en respect voor de persoon zelf en de kwetsbaarheid van het moment waarin je kind zich momenteel bevindt.
Door een empathische houding kan je kind zich als mens gerespecteerd voelen en toch is het tegelijkertijd een kunst om niet volledig mee te gaan in het dramatisch gevoel want dat helpt uiteindelijk niemand verder. Wel is het belangrijk om ruimte te geven aan de emoties van het moment zodat deze geventileerd kunnen worden. Kijk en benoem daarbij ook de inzet en de arbeid die al geleverd werd zodat ook de succesvolle elementen in het licht worden geplaatst en niet enkel de pijnpunten.
De ervaring en de emoties van de student serieus nemen, is een eerste belangrijke stap en dit kan door een oprecht luisterend oor aan te bieden. Het doorvoelen van de diepere laag achter de emoties, brengt een wijsheid over wat wezenlijk belangrijk is op basis van behoeften en hoeft bij een tijdige en regelmatige ventilatie niet per se te leiden tot dramatische en zenuwslopende taferelen.
Ook al lopen de gemoederen hoog op, durven (h-)erkennen wat er is en wat er speelt, draagt bij tot het kunnen ventileren en doseren van de huidige emoties, wat helpt om zaken weer in een hanteerbaar perspectief te zien.
💡 Tip 2: Maak vervolgens een realistische balans op van de huidige situatie
Door objectief de huidige situatie te bekijken en de feiten op een rij te zetten, kan je een overzicht creëren omtrent voor- en nadelen van de tot hiertoe gebruikte studeermethodes. Je kan ook een balans opmaken van de bereikte doelstellingen alsook van de nog aan te pakken aspecten, om die vervolgens in een vernieuwde, realistische doelstelling te gieten.
In de nog aan te pakken aspecten schuilt veelal ook de opportuniteit om datgene te leren omtrent ondersteunende vaardigheden en versterkende kwaliteiten die tot hiertoe onvoldoende of niet werden benut binnen deze context.
Kortom, binnen deze fase kan je kijken naar datgene wat momenteel niet naar wens loopt, hoe dit komt en wat eraan gedaan kan worden. Van hieruit kan ook bekeken worden of er mogelijks nog externe hulpbronnen nodig zijn.
Met een heldere kijk op de situatie kunnen zowel de student als de andere gezinsleden bepalen welke rol zij hierin willen/kunnen opnemen en wat de meest efficiënte formule is binnen het actuele gegeven om de vooropgestelde doelstellingen naar best vermogen te bereiken. Het is immers de bedoeling dat de student in de toekomst vanuit vertrouwen zelfredzaamheid ontwikkelt.
💡 Tip 3: Letterlijk comfort creëren in de studeeromgeving en -periode
Ook binnen de materiële context kan men bewust tegemoetgekomen aan comfort. Sommige kinderen studeren namelijk het best apart op hun kamer, anderen voelen zich beter wanneer ze de nabijheid van anderen kunnen ervaren en verkiezen zo bijvoorbeeld eerder de woonkamer of keuken als studeerplek.
Zorg tegelijkertijd voor voldoende evenwicht waarbij er naast studeertijd ook ruimte wordt gemaakt voor ontspanning en pauzes. Sommige studenten kunnen binnen grotere blokken van een aantal uren werken en anderen hebben na een half uur concentratie een korte pauze van vijf minuten nodig. Op zich is het goed om je individueel tempo te volgen, let er gewoon op dat je de pauze in verhouding neemt en na een aantal blokperiodes kan je dan een langere pauze nemen. Nog een belangrijk element is om een pauze ook daadwerkelijk als een volwaardig rustmoment voor je hoofd en ogen te benutten.
Op zich gaat dit niet over een goed of fout verhaal. Iedereen is uniek, wat maakt dat ook behoeften en belevenissen uniek zijn. De tijd nemen om samen op zoek te gaan naar wat het meest ondersteunend en efficiënt is binnen de huidige context zal jullie al een hele stap verderzetten in het opmaken van een overzichtelijk en realistisch actieplan.
💡 Tip 4: Vraag tijdig externe hulp waar het nodig is
Waar nodig laat je je bijstaan door anderen, een bijles kan bijvoorbeeld verhelderend en motiverend werken. Zeker als blijkt dat de goedbedoelde en herhaaldelijke pogingen van vader of moeder onvoldoende helpen. Durf dan alsnog beroep te doen op anderen vanuit hun expertise. Soms werkt externe hulp beter omdat er alvast geen rolvermenging kan optreden. Tenzij de ouder zelf leerkracht is binnen het gevraagde vakgebied, dienen we er ons ook bewust van te zijn dat we als ouder een kennis en wijsheid doorgeven vanuit aangeleerde methodieken die mogelijks al verouderd of achterhaald zijn. Het laatste wat iedereen wil op dit moment is extra verwarring zaaien.
Wacht niet tot het laatste moment om deze externe hulp toe te laten en te benutten, maar denk ook hier aan het comfort van de student door een realistisch tijdskader op te stellen.
Veel succes aan alle studenten en hun supporters gedurende deze periode. 🍀
Kan je verder ondersteuning gebruiken om je faalangst of examenstress te overwinnen? Of heb je met het hele gezin begeleiding nodig om discussies hierover te verhelderen? Neem dan contact op met Koromiro om je te laten bijstaan met individuele begeleiding, familiale coaching of bemiddeling.
