Ik wou niet scheiden

‘Scheiden’ is doorheen enkele generaties vanuit een taboesfeer geëvolueerd naar een veelvuldig voorkomend maatschappelijk fenomeen. Hierin zit een valkuil waarbij in het ander uiterste wordt overgegaan naar oppervlakkige veralgemeningen. Er wordt in dat geval geen of onvoldoende aandacht geschonken aan de unieke beleving van de processen, emoties, kwetsuren en behoeften die ermee gepaard gaan voor de betrokkenen.

Hierdoor hebben mensen die niet in eerste instantie voor een scheiding kozen veelal het gevoel vast te lopen in hun persoonlijk, familiaal, sociaal en soms zelfs ook professioneel leven met mogelijke isolatie en een gevoel van eenzaamheid als gevolg.

Eerste en tweede beslissers

Er wordt in onze hedendaagse maatschappij soms verkeerdelijk vanuit gegaan dat levenspartners samen besloten hebben om voortaan ieder hun eigen weg te gaan. Uit mijn praktijkervaring blijkt dat scheiden zelden een keuze is die door beide partners gelijktijdig gemaakt wordt. In het vakjargon van bemiddelaars spreekt men dan ook van eerste en tweede beslissers.

Dit betekent dat er een eerste beslisser en initiatiefnemer is waardoor de andere partner met voldongen feiten geconfronteerd wordt. In sommige gevallen geven mensen aan dat er al signalen omtrent een relatiebreuk merkbaar waren binnen het gezinsleven. In andere gevallen blijkt de scheidingsmelding voor de andere partner en gezinsleden een complete verrassing te zijn. Hoe groter het contrast in de beleving van de relatie en het gezin voor en na de scheidingsmelding, hoe groter het ingrijpend effect ervan op de verschillende gelaagdheden van het mens-zijn bij de niet of onvoldoende ingelichte gezinsleden en op hun familiale en sociale context.

Plots draait alles vierkant

Daar de eerste beslisser al langer met het idee en mogelijke voorbereidingen bezig is, ontstaat er een afstand en tempoverschil tussen beide partners tijdens de beleving van het scheidingsproces alsook bij het heropbouwen van een vernieuwde toekomst.

Vele partners die achter de feiten aanlopen, geven aan dat ze dit tempoverschil blijven ervaren doorheen het hele scheidingsproces. Dit heeft als effect dat ze zich op den duur geïsoleerd voelen van hun omgeving. In alles wat ze trachten te ondernemen in hun leven kennen ze chaos en ervaren ze vele veranderingen. Ze verliezen het overzicht doorheen een overvloed aan verlieservaringen en een rollercoaster aan emoties waarmee ze op korte tijd en op snel tempo geconfronteerd worden.

Men komt als het ware in een soort overlevingsmodus terecht, met nefaste gevolgen op de concentratie, het geheugen en zelfs de immuniteit. Mogelijks wordt ook het vertrouwen in zichzelf en anderen in vraag gesteld. Plots draait het vierkant zowel thuis, familiaal als op het werk. Soms kunnen mensen nog beroep doen en steun vinden bij hun vriendenkring. Wanneer ook dit sociaal vangnet wegvalt, komt men in een volledig isolement terecht.

Emotionele en communicatieve onhandigheid van de moderne mens

Het is geen kwaad opzet van de omgeving. Dit gaat mogelijks over het bewaken van de eigen comfortzone daar de situatie voor sommigen te confronterend is of  het gaat over een emotionele en communicatieve onhandigheid om met negatieve levensaspecten, conflicten en bijhorende emoties om te gaan. Blijkbaar is de moderne mens het niet meer gewoon om rechtstreeks met elkaar te communiceren. We voelen ons al snel geborgen in de fysieke afstand die sociale media voor ons creëert.

Als de behoefte aan ventileren te lang blijft aanslepen en bovendien door buitenstaanders onthaald wordt als de zogenaamde ‘slachtofferrol’ neemt de kans op vereenzaming snel toe. Zo geven mensen onder meer aan in eenzaamheid terecht te komen doordat ze plotsklaps niet meer uitgenodigd worden op de vertrouwde feestjes en evenementen die gangbaar waren voor de scheidingsmelding. Deze mensen komen letterlijk alleen te staan. Velen voelen zich ook eenzaam terwijl ze nog omringd worden door hun vertrouwde omgeving omdat ze geen of onvoldoende aansluiting en geborgenheid ervaren om te kunnen ventileren, omdat ze niet of onvoldoende gerespecteerd worden in hun huidige levensfase en niet of onvoldoende erkend worden in hun pijn en verdriet.

Het lijkt wel alsof we in onze moderne maatschappij verleerd zijn om naast de zonnige kant van het leven ook respect en aandacht te hebben voor de schaduwkant. Beiden maken echter deel uit van het leven en nodigen uit tot reflectie, groei en zingeving.

(H)erken actuele behoeften

Scheiden is een verlieservaring, dit betekent dat de betrokkenen als het ware door een rouwproces gaan. Ook al was het niet ieders keuze en is er een verschil in tempo en beleving, een groot deel van het scheidingsproces doorloop je alsnog samen. Dit komt doordat een scheiding op meerdere aspecten praktische en essentiële veranderingen met zich mee brengt. Bijkomend worden andere gezinsleden automatisch meegezogen in een spiraal van grote veranderingen.

Ruimte en aandacht creëren voor ieders behoeften, is een eerste en belangrijke stap op weg naar genezing en een evenwichtige ontwikkeling. Hoe vlotter dit proces verloopt, hoe helderder de communicatie en afspraken daaromtrent en hoe groter de kans dat iedereen weer stabiliteit vindt in zijn leven om vervolgens een vernieuwde toekomst uit te bouwen.

Een respectvol en sociaal vangnet zoals een groep met lotgenoten maakt het mogelijk om in geborgenheid je indrukken en emoties te ventileren, om elkaar te steunen en te stimuleren bij het uitzetten van de eerste stappen. Doorbreek de patronen waarin je vastloopt en begin vandaag nog aan het uitbouwen van je nieuwe toekomst. Voor verdere persoonlijke ondersteuning, kunnen mensen baat vinden bij coaching en counseling. En als koppel dat het scheidingsproces doorloopt, kan je met behulp van een familiale bemiddeling pijnlijke en lange juridische procedures vermijden. Familiale bemiddeling maakt ruimte voor ieders eigenheid en stimuleert een constructieve communicatie waarbij mensen uitgenodigd worden om samen heldere afspraken te maken en een oplossing te creëren voor hun conflict, waarin ze zich samen kunnen vinden.